Rozdział pierwszy: CZŁOWIEK JEST 'OTWARTY' NA BOGA (27-49)

Spis Treści: "Katechizm Kościoła Katolickiego"

Rozdział pierwszy

CZŁOWIEK JEST "OTWARTY" NA BOGA (CAPAX DEI)

I. Pragnienie Boga

27 Pragnienie Boga jest wpisane w serce człowieka, ponieważ został on stworzony przez Boga i dla Boga. Bóg nie przestaje przyciągać człowieka do siebie i tylko w Bogu człowiek znajdzie prawdę i szczęście, których nieustannie szuka:

Osobliwą rację godności ludzkiej stanowi powołanie człowieka do uczestniczenia w życiu
Boga. Człowiek już od swego początku zapraszany jest do rozmowy z Bogiem: istnieje
bowiem tylko dlatego, że Bóg stworzył go z miłości i wciąż z miłości zachowuje, a żyje w
pełni prawdy, gdy dobrowolnie uznaje ową miłość i powierza się swemu Stwórcy - Sobór
Watykański II, konst. Gaudium et spes, 19.

28 W ciągu historii, aż do naszych czasów, ludzie w rozmaity sposób wyrażali swoje poszukiwanie Boga przez wierzenia i akty religijne (modlitwy, ofiary, kulty, medytacje itd.). Mimo niejednoznaczności, jaką one mogą w sobie zawierać, te formy wyrazu są tak powszechne, że człowiek może być nazwany istotą religijną.

On z jednego [człowieka] wyprowadził cały rodzaj ludzki, aby zamieszkiwał całą
powierzchnię ziemi. Określił właściwe czasy i granice ich zamieszkania, aby szukali Boga,
czy nie znajdą Go niejako po omacku. Bo w rzeczywistości jest On niedaleko od każdego z
nas. Bo w Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy (Dz 17, 26-28).

29 Człowiek może jednak zapomnieć o tej "wewnętrznej i życiodajnej łączności z Bogiem" - Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 19., może jej nie dostrzegać, a nawet wprost ją odrzucać. Źródła takich postaw mogą być bardzo zróżnicowane - Por. tamże, 19-21.: bunt przeciw obecności zła w świecie, niewiedza lub obojętność religijna, troski doczesne i bogactwa - Por. Mt 13, 22., zły przykład wierzących, prądy umysłowe wrogie religii, a wreszcie skłonność398 człowieka grzesznego do ukrywania się ze strachu przed Bogiem - Por. Rdz 3, 8-10. i do ucieczki przed Jego wezwaniem - Por. Jon 1, 3.

30 "Niech się weseli serce szukających Pana" (Ps 105, 3). Nawet jeśli człowiek może zapomnieć o Bogu lub Go odrzucić, to Bóg nie przestaje wzywać każdego człowieka, aby Go szukał, a dzięki temu znalazł życie i szczęście. Takie szukanie wymaga od człowieka całego wysiłku jego rozumu, prawości woli, "szczerego serca", a także świadectwa innych, którzy uczyliby go szukania Boga.

Jakże wielki jesteś, Panie, i godny, by Cię sławić. Wspaniała jest Twoja moc, a Twojej
Mądrości nikt nie zmierzy. Pragnie Cię sławić człowiek, cząstka Twego stworzenia, który
dźwiga swój śmiertelny los; nosi świadectwo swego grzechu i dowód tego, że Ty pysznym
się sprzeciwiasz. A jednak pragnie Cię sławić ta cząstka Twego stworzenia. Ty sam
sprawiasz, że znajduje on ukojenie w wielbieniu Ciebie. Stworzyłeś nas bowiem dla siebie
i niespokojne jest nasze serce, dopóki nie spocznie w Tobie - Św. Augustyn,
Confessiones, I, 1, 1.

II. Drogi prowadzące do poznania Boga

31 Człowiek stworzony na obraz Boga, powołany, by Go poznawać i miłować, szukając Boga, odkrywa pewne "drogi" wiodące do Jego poznania. Nazywa się je także "dowodami na istnienie Boga"; nie chodzi tu jednak o dowody, jakich poszukują nauki przyrodnicze, ale o "spójne i przekonujące argumenty", które pozwalają osiągnąć prawdziwą pewność.Punktem wyjścia tych "dróg" prowadzących do Boga jest stworzenie: świat materialny i osoba ludzka.

32 Świat: biorąc za punkt wyjścia ruch i stawanie się, przygodność, porządek i piękno świata, można poznać Boga jako początek i cel wszechświata.

Święty Paweł stwierdza w odniesieniu do pogan: "To bowiem, co o Bogu można poznać,
jawne jest wśród nich, gdyż Bóg im to ujawnił. Albowiem od stworzenia świata
niewidzialne Jego przymioty - wiekuista Jego potęga oraz bóstwo - stają się widzialne dla
umysłu przez Jego dzieła" (Rz 1,19-20) - Por. Dz 14, 15. 17; 17, 27-28; Mdr 13, 1-9.

Święty Augustyn mówi: "Zapytaj piękno ziemi, morza, powietrza, które rozprzestrzenia
się i rozprasza; zapytaj piękno nieba... zapytaj wszystko, co istnieje. Wszystko odpowie
ci: Spójrz i zauważ, jakie to piękne. Piękno tego, co istnieje, jest jakby wyznaniem
(confessio). Kto uczynił całe to piękno poddane zmianom, jeśli nie Piękny (Pulcher), nie
podlegający żadnej zmianie?" - Św. Augustyn, Sermones, 241, 2: PL 38, 1134.

33 Człowiek: zadaje sobie pytanie o istnienie Boga swoją otwartością na prawdę i piękno, swoim zmysłem moralnym, swoją wolnością i głosem sumienia, swoim dążeniem do nieskończoności i szczęścia. W tej wielorakiej otwartości dostrzega znaki swojej duchowej duszy. "Zaród wieczności, który w sobie nosi, jest niesprowadzalny do samej tylko materii" - Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18; por. 14. - jego dusza może mieć początek tylko w Bogu.

34 Świat i człowiek świadczą o tym, że nie mają w sobie ani swej pierwszej zasady, ani swego ostatecznego celu, ale uczestniczą w Bycie samym w sobie, który nie ma ani początku, ani końca. W ten sposób tymi różnymi "drogami" człowiek może dojść do poznania istnienia rzeczywistości, która jest pierwszą przyczyną i ostatecznym celem wszystkiego, "a którą wszyscy nazywają Bogiem" - Św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I, 2, 3.

35 Władze człowieka uzdalniają go do poznania istnienia osobowego Boga. Aby jednak człowiek mógł zbliżyć się do Niego, Bóg zechciał objawić mu się i udzielić łaski, by mógł przyjąć to objawienie w wierze. Dowody na istnienie Boga mogą jednak przygotować człowieka do wiary i pomóc mu stwierdzić, że wiara nie sprzeciwia się rozumowi ludzkiemu.

III. Poznanie Boga według nauczania Kościoła

36 "Święta Matka Kościół utrzymuje i naucza, że naturalnym światłem rozumu ludzkiego można z rzeczy stworzonych w sposób pewny poznać Boga, początek i cel wszystkich rzeczy" - Sobór Watykański I: DS 3004; por. Sobór Watykański II, konst. Dei verbum, 6.. Bez tej zdolności człowiek nie mógłby przyjąć Objawienia Bożego. Człowiek posiada tę zdolność, ponieważ jest stworzony "na obraz Boży" - Por. Rdz 1, 27.

37 W konkretnych warunkach historycznych, w jakich się znajduje, człowiek napotyka jednak wiele trudności w poznaniu Boga za pomocą samego światła rozumu:

Umysł ludzki zasadniczo mógłby o własnych siłach dojść do prawdziwego i pewnego
poznania tak jedynego osobowego Boga, który przez swoją Opatrzność czuwa nad
światem i nim rządzi, jak i prawa naturalnego, które Stwórca wypisał w naszych duszach.
Skuteczne i owocne wykorzystanie za pomocą rozumu tych wrodzonych zdolności
natrafia jednak w praktyce na liczne przeszkody. Prawdy dotyczące Boga oraz relacji
między Bogiem i ludźmi przekraczają w sposób absolutny porządek rzeczy podpadających
pod zmysły i gdy powinny one wyrazić się w czynach i kształtować życie, wymagają od
człowieka poświęcenia i wyrzeczenia się siebie. Rozum ludzki natomiast w poszukiwaniu
takich prawd napotyka trudności wynikające z wpływu zmysłów i wyobraźni oraz ze złych
skłonności spowodowanych przez grzech pierworodny. Sprawia to, że w tych dziedzinach
ludzie łatwo sugerują się błędem lub przynajmniej niepewnością w tym, czego nie chcą
uznać za prawdę - Pius XII, enc. Humani generis: DS 3875..

38 Z tego powodu człowiek potrzebuje światła Objawienia Bożego nie tylko wtedy, gdy chodzi o to, co przekracza możliwości jego zrozumienia, lecz także,"by nawet prawdy religijne i moralne, które same przez się nie są niedostępne rozumowi, w obecnym stanie rodzaju ludzkiego mogły być poznane przez wszystkich w sposób łatwy, z zupełną pewnością i bez domieszki błędu" - Tamże: DS 3876; por. Sobór Watykański I: DS 3005; Sobór Watykański II, konst. Dei verbum, 6; św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I, 1, 1.

IV. Jak mówić o Bogu?

39 Broniąc zdolności rozumu ludzkiego do poznania Boga, Kościół wyraża swoją ufność w możliwość mówienia o Bogu wszystkim ludziom i z wszystkimi ludźmi. Przekonanie to stanowi podstawę jego dialogu z innymi religiami, z filozofią i nauką, a także z niewierzącymi i ateistami.40 Ponieważ nasze poznanie Boga jest ograniczone, ograniczeniom podlega również nasz język, którym mówimy o Bogu. Nie możemy określać Boga inaczej, jak tylko biorąc za punkt wyjścia stworzenie, i to tylko według naszego ludzkiego, ograniczonego sposobu poznania i myślenia.

41 Wszystkie stworzenia noszą w sobie pewne podobieństwo do Boga, w szczególny sposób człowiek - stworzony na obraz i podobieństwo Boże. Różnorodne doskonałości stworzeń (ich prawda, dobro, piękno) odzwierciedlają więc nieskończoną doskonałość Boga. Dlatego też możemy Go określać na podstawie doskonałości Jego stworzeń, "bo z wielkości i piękna stworzeń poznaje się przez podobieństwo ich Stwórcę" (Mdr 13, 5).

42 Bóg przewyższa wszelkie stworzenia. Trzeba zatem nieustannie oczyszczać nasz język z tego, co ograniczone, obrazowe i niedoskonałe, by nie pomieszać "niewypowiedzianego, niepojętego, niewidzialnego i nieuchwytnego" - Liturgia św. Jana Chryzostoma, Anafora. Boga z naszymi ludzkimi sposobami wyrażania. Słowa ludzkie pozostają zawsze nieadekwatne wobec tajemnicy Boga.

43 Mówiąc w ten sposób o Bogu, nasz język ujawnia wprawdzie swój ludzki charakter, ale w istocie odnosi się do samego Boga, chociaż nie może Go wyrazić w Jego nieskończonej prostocie. Trzeba bowiem pamiętać, że "gdy wskazujemy na podobieństwo między Stwórcą i stworzeniem, to zawsze niepodobieństwo między nimi jest jeszcze większe" - Sobór Laterański IV: DS 806., i że "mówiąc o Bogu, nie możemy określić, kim On jest, ale wyłącznie kim nie jest i jakie miejsce zajmują inne byty w stosunku do Niego" - Św. Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles, I, 30..

W skrócie

44 Człowiek ze swej natury i powołania jest istotą religijną. Wychodząc od Boga i
zdążając do Boga, człowiek tylko wtedy żyje życiem w pełni ludzkim, gdy w sposób wolny
przeżywa swoją więź z Bogiem.

45 Człowiek został stworzony do życia w komunii z
Bogiem, w którym znajduje swoje szczęście. "Gdy przylgnę do Ciebie całym sobą,
skończy się wszelki ból i wszelki trud. Moje życie będzie życiem prawdziwym, całe
napełnione Tobą" - Św. Augustyn, Confessiones, X, 28, 39..

46 Gdy człowiek słucha orędzia stworzeń i głosu swego sumienia, może osiągnąć
pewność co do istnienia Boga, Przyczyny i Celu wszystkiego.

47 Kościół naucza, że jedynego i prawdziwego Boga, naszego Stwórcę i Pana, można poznać
w sposób pewny przez pośrednictwo Jego dzieł, za pomocą naturalnego światła
rozumu - Por. Sobór Watykański I: DS 3026.

48 Możemy rzeczywiście określać Boga, opierając się na różnorodnych doskonałościach
stworzeń, podobnych do Boga nieskończenie doskonałego, nawet jeśli nasz ograniczony
język nie wyczerpuje Jego tajemnicy.

49 "Stworzenie bez Stwórcy zanika" - Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 36..
Dlatego wierzący czują się przynaglani przez miłość Chrystusa, by nieść światło Boga
żywego tym, którzy Go nie znają lub odrzucają.

Spis Treści: "Katechizm Kościoła Katolickiego"

Pobierz: "Katechizm Kościoła Katolickiego"

Źródło: www.zaufaj.com

W górę

Poleć tę stronę znajomemu!